hiv
Wat is hiv
Hiv is de afkorting van Human Immunodeficiency Virus. 'Humaan' betekent menselijk en 'Immunodeficiëntie' betekent dat de afweer, het immuunsysteem, wordt aangetast. Hiv is dus een virus dat de afweer bij mensen verzwakt. Daardoor wordt het lichaam vatbaar voor allerlei infecties en aandoeningen. De afweer is niet meer in staat om bepaalde ziekteverwekkers goed te bestrijden. Infecties die door de afweer van mensen die niet hiv-positief zijn zonder problemen kunnen worden bestreden, worden dan niet meer goed tegengehouden. Een hiv-infectie is een ernstige, maar goed behandelbare aandoening.
verloop infectie
Verloop van een hiv-infectie
In het algemeen verloopt een hiv-infectie ongemerkt. Eerst weet de afweer nog niet hoe het moet reageren. Deze fase wordt ook wel acute of primaire infectie genoemd. Hiv kan dan de afweer aantasten zonder dat deze hier iets tegen doet. De afweer heeft namelijk tijd nodig om dat te leren. De gevolgen zijn dat de afweer snel wordt verzwakt en iemand ziek kan worden. De belangrijkste symptomen zijn dan griepachtige verschijnselen en opgezette lymfeklieren. De een heeft direct na het oplopen van hiv ernstige ziekteverschijnselen; de ander merkt er niets van.
Strijd tussen virus en afweer
Na de acute of primaire hiv-infectie heeft de afweer geleerd om hiv te bestrijden. De geïnfecteerde cellen worden door de afweer opgeruimd en er worden antistoffen aangemaakt, die moeten voorkomen dat hiv meer cellen gaat infecteren. De afweer herstelt zich, ziekteverschijnselen verdwijnen en de persoon gaat zich beter voelen. Toch is hiv sterker dan de afweer. Het gevolg is dat de hiv-geïnfecteerde na verloop van tijd toch weer zwakker en gevoeliger wordt voor allerlei infecties. Ook dit proces verschilt van persoon tot persoon. De een voelt zich vele jaren na het oplopen van hiv nog steeds heel gezond, de ander wordt vrij snel ziek.
aids
Hiv is iets anders dan aids
Als je hiv-positief bent, betekent dat niet dat je ook aids hebt. Hiv tast het afweersysteem aan en zonder behandeling bestaat de kans dat er aids ontstaat. Aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome) is een combinatie van aandoeningen. Deze aandoeningen ontstaan als iemands afweersysteem niet meer goed functioneert.
Opportunistische infecties
Men krijgt pas de diagnose 'aids' als hiv de afweer zo ernstig heeft aangetast, dat men ziek wordt door een infectie, die bij een gezonde afweer normaal gesproken wordt bestreden. Dit soort infecties worden opportunistische infecties genoemd, omdat ze de gelegenheid benutten om toe te slaan. Deze infecties kunnen soms levensbedreigend zijn. Een voorbeeld van een opportunistische infectie bij hiv-positieven is een bepaalde longontsteking (PCP). Naast infecties kunnen door hiv bepaalde vormen van kanker, bijvoorbeeld Kaposi sarcoom, ontstaan. De huidige behandeling met hiv-remmers kan voorkomen dat iemand met hiv later aids krijgt.
testen
Hiv-test
Een hiv-infectie wordt vastgesteld door een bloedtest. Deze test spoort antistoffen op die zijn aangemaakt als reactie op het binnendringen van hiv. Voor het aanmaken van antistoffen heeft het lichaam maximaal drie maanden nodig. Bij volwassenen geeft deze test dus pas drie maanden na de mogelijke infectie echte zekerheid. Tegenwoordig is er ook een sneltest zodat je de uitslag direct kunt horen.
overdracht
Overdracht
Hiv zit in lichaamsvocht, met name bloed, sperma, vaginaal vocht en moedermelk. Het virus zit ook in ander lichaamsvocht, maar in zulke lage concentraties dat er geen risico op overdracht is. Hiv kan worden overgedragen via de volgende vier hoofdroutes:
- onbeschermd seksueel contact of seksuele activiteiten waarbij sperma, vaginaal vocht of bloed het lichaam binnendringen
- intraveneus druggebruik (het delen van injectienaalden) of door de toediening van bloed of bloedproducten, door weefsel- en orgaantransplantaties. In Nederland worden bloed en weefsel op hiv gecontroleerd; de kans op overdracht via deze route is erg klein
- van moeder op kind tijdens de zwangerschap (komt zelden voor), de bevalling of via moedermelk. De kans op overdracht tijdens zwangerschap of bevalling kan tegenwoordig met combinatietherapie geminimaliseerd worden
- als er veel vers bloed van een persoon direct terechtkomt in een grote open wond van een ander persoon